donderdag 8 september 2022

Wat kunnen we doen met de verhalen uit #ikredhetnietmeer?

 

Mooi, die campagne #ikredhetnietmeer. Maar wat gaan we ermee doen, met al die verhalen? Ik zie ook veel mensen en kerken die willen helpen, maar niet weten wie en hoe. Zou een opvolger van de christelijke campagne #nietalleen niet vraag en aanbod samen kunnen brengen? 

Wat goed dat het TV-programma Kassa is gestart met de campagne #ikredhetnietmeer. Want wat moeten zoveel mensen zich vreselijk in de knel voelen zitten, en zich schamen om dat ter sprake te brengen. Je redde het altijd wel, maar nu niet meer. En niet een beetje, nee, helemaal niet meer. De kaasschaafmethode werkt niet meer. Alle luxe is er al vanaf. Wie had ooit gedacht dat je hierin verzeild zou raken.

Stil van de verhalen

De campagne #ikredhetnietmeer nodigt mensen uit hun verhaal te doen. Het ene na het andere verhaal komt voorbij. Ik word er stil van. Maar het maakt me ook onrustig. En wat nu dan? Waar kan ik naartoe met mijn wens om mensen te helpen? 

Wie kan nú wat doen?

Natuurlijk, er moet veel gebeuren vanuit Den Haag en Brussel. Het is te groot om onderling op te lossen. Maar voorlopig hebben deze mensen daar niets aan. Zij hebben nú een probleem. En dat probleem wordt alleen maar groter. De reserves gaan eraan, als je ze nog hebt. En volgende maand is de uitdaging waarschijnlijk nóg groter.

Hoe kun je helpen?

Als ik zo'n verhaal hoor van een baby die niet in een warm huis geboren kan worden, dan denk ik: geef hier die energierekening. Zo kan het natuurlijk niet. En je moet niet de held uit gaan hangen. Maar hoe kun je dan wel helpen? Moet er niet nú iets gebeuren, en moet dan niet van de rest komen?

Ook diaconieën zien de mensen vaak niet

Hulpfondsen van kerken, diaconieën, lopen tegen hetzelfde aan. Ze willen wel helpen, maar weten niet altijd wie in de problemen komt. Je gaat het ook niet op je voordeur zetten dat je het niet meer red. En je dan bij de kerk melden? Dat is voor bijna iedereen een brug te ver. En dat kan ik heel goed begrijpen. Maar we zouden elkaar veel meer kunnen helpen als we elkaar vinden.

Vraag en aanbod koppelen

Als we nu eens vraag en aanbod samenbrengen. Zo anoniem mogelijk wat mij betreft. Bij de hashtag #ikredhetnietmeer dacht ik meteen aan het initiatief #nietalleen uit de coronatijd. Hier konden mensen naartoe bellen, naar een landelijk nummer, met hun nood én met hun aanbod. Dus: je bent alleen, belt, en wordt gekoppeld aan een lokaal initiatief dat mensen die alleen zijn wil helpen. Precies vanwege hetzelfde probleem: de mensen die willen helpen zien niet wie het nodig heeft. En als je het nodig hebt, durf het dan maar eens te vragen.

En nu actie!

De campagne #ikredhetnietmeer vraagt meer dan een verzameling verhalen. Het vraagt om actie. Om de koppeling van goede doelen die zeggen: wij willen concreet helpen in concrete nood. En waar je anoniem naartoe kunt bellen: ik red het niet meer. 

Wie neemt het voortouw?

vrijdag 21 januari 2022

Zijn Ali B, Marco Borsato en Jeroen Rietbergen monsters na misstanden bij The Voice?

Na mijn boosheid over de seksuele toespelingen, de aanrakingen en de verkrachtingen bij The Voice, vraag ik me af of we de daders ‘monsters’ mogen noemen? Ja, natuurlijk mag dat. We leven in een vrij land. Maar kunnen we vrij leven als we hen hebben weggezet en opgeruimd? Of doet dat ook iets met ons?

Laat me duidelijk zijn: ik voel geen enkele behoefte om Ali B, Marco Borsato, Jeroen Rietbergen en de anonieme regisseur, en wie nog meer te rehabiliteren. Wat ze hebben gedaan – of formeel moeten we zeggen: zouden hebben gedaan – is fout. Toch geloof ik dat het ook iets met ons doet, als wij mensen als monsters typeren, als ‘onmensen’. Dan worden we zelf ook minder mens.

Mens zijn met elkaar

Dat leerde ik van Desmond Tutu. Hij haalde een oud Afrikaans principe van stal toen hij moest zoeken naar waarheid en verzoening in het door apartheid verscheurde ‘Zuid-Afrika’. Dat principe is ‘ubuntu’. Ik ben mens, omdat jij mens bent. Als jij onmenselijke dingen doet, dan leven we allemaal in een onmenselijke situatie. Hoe krijgen we die weer recht?

Die man

In de bijbel staat een verhaal over de grote koning David die aan de overkant van de straat een vrouw in bad ziet gaan. Hij wil haar. En laat haar bij zich komen. Vervolgens zorgt hij ervoor dat haar man in de oorlog omkomt en neem hij haar als vrouw. Dan komt er een profeet langs, Nathan. Hij vertelt David een verhaal (2 Samuël 12):

‘Er woonden eens twee mannen in dezelfde stad, een rijke en een arme. De rijke man had heel veel geiten, schapen en runderen, de arme man had niet meer dan één lammetje kunnen kopen. Hij koesterde het en het groeide bij hem op, samen met zijn kinderen. Het at van zijn brood en dronk uit zijn beker en sliep in zijn schoot; hij had het lief als een dochter. Op zekere dag kreeg de rijke man een gast op bezoek. Hij kon het niet over zijn hart verkrijgen om de reiziger een van zijn eigen geiten, schapen of runderen voor te zetten. Daarom nam hij het lammetje van de arme man en zette dat zijn gast voor.’

Ik moet nu denken aan al die ouders, die hun jonge kinderen naar The Voice zagen gaan, hun schaapjes. Blij om de kans die ze kregen. Bang misschien ook voor de grotemensenwereld waar ze in terecht zouden komen. David had niet door dat dit verhaal over hem ging. David wordt boos, heel boos. En zegt tegen Nathan: ‘de man die zoiets doet verdient de dood.’ Toen zei Nathan: ‘Die man, dat bent u!’

Spiegel voorhouden

Nathan zet hier David niet weg. Hij zegt niet: ‘U bent een monster’. Wel houdt hij hem een spiegel voor. Een spiegel die gaat over de machtsverhoudingen waarbinnen zijn relatie met Batseba is ontstaan en waarin hij haar heeft afgepakt van haar man (alsof een vrouw een bezit is). Zoals David een spiegel verdiende, zo verdienden Ali B, Marco Borsato, Jeroen Rietbergen en vast veel meer anderen in veel meer situaties dat ook: mensen die hen tegenspreken. Een spiegel voorhouden. Ik moest terugdenken aan Bill Cosby, bij wie precies hetzelfde gebeurde. Iedereen wist ervan, niemand zei iets. Omdat ook zij afhankelijk waren? Ja, vast, maar samen hebben ze, gewone mensen zoals jij en ik, ook een monster gecreëerd. Iedereen verdient tegenspraak, of ze het nu willen horen of niet. En niemand mag er op worden afgerekend dat hij of zij tegenspreekt. Dan moeten we voor elkaar instaan.

Niet zonder gevolgen, maar het stopt ook niet

Davids #metoo affaire bleef niet zonder gevolgen. Het wordt zelfs zo erg beschreven dat het kind dat uit hun affaire voortkwam niet mocht bestaan. Vreselijk. Een dader mag ook niet zomaar doorgaat, en moet ook in zekere zin eerst ‘doodgaan’. Daarna moet er wel een manier zijn om verder te leven. Samen. Met tegenspraak. God ging ook verder met David. Sterker nog: Batseba werd een van de voormoeders van Jezus.