Hoe ga ik om met alle mogelijkheden en kansen die het leven biedt? (preek 2 maart 2014)

Tekst: Jesaja 49: 13-18 en Mattheüs 6: 24-34

Deze week mocht ik namens onze gemeente twee keer op kraambezoek. Heerlijk om die kleine mannetjes te zien. En wat mooi om te zien hoe de wereld voor de moeders even enkel om die kleine mensjes draait. Genoeg om voor te zorgen, naar te kijken, en naar te blijven kijken. Het kind is compleet afhankelijk en hoeft zich geen zorgen te maken. Soms voelt het zich wel verlaten, of schreeuwt het hulpeloos om eten en om troost als de eerste krampjes komen. Het kind moet leren leven met het gescheiden zijn van de moeder sinds de geboorte, en dat valt niet altijd mee.

De profeet Jesaja gebruikt dit beeld om het volk Israël gerust te stellen. Het volk zegt: 'De Heer heeft mij verlaten, mijn Heer is mij vergeten.' Maar kan een vrouw haar zuigeling vergeten of harteloos zijn tegen het kind dat zij droeg? Zelfs al zou zij het vergeten - want die situaties zijn er ook, weet God - ik vergeet jou nooit. Ik heb je in mijn handpalm gegrift.'

Er alleen voor staan 

Het volk maakt zich blijkbaar zorgen. De Heer heeft ons verlaten. Hij is ons vergeten. Misschien is dat eenzelfde gevoel als wij wel eens hebben dat het van onszelf moet komen. Dat we overal zelf voor moeten zorgen. Dat we overal zelf bij moeten nadenken. Dat we zelf alle keuzen moeten maken. Keuzen die 's ochtends al beginnen voor de klerenkast met: 'Wat zal ik vandaag eens aantrekken?'

In al die keuzen, in al die dingen waar je zelf voor moet zorgen, door de hele dag heen, kun je je behoorlijk alleen voelen. Het leven is er ook niet bepaald overzichtelijker op geworden. Er wordt steeds meer van ons gevraagd om zelf te doen. Om zelf te bepalen hoe je waar welke zorg wilt krijgen. Om zelf te bepalen hoe je werk, de opvoeding en opvang van je kinderen, je vrije tijd, je hobby's en allerlei andere verplichtingen bij elkaar moet organiseren. Hoe geloof en kerk daar ook nog een plaats in kunnen krijgen. Hoe je überhaupt verder wilt met je werk? Eventueel een opleiding wilt volgen, nieuwe mogelijkheden wilt scheppen of zoeken om aan het werk te gaan of te blijven? Er is weinig meer in het leven uitgestippeld.

Waarom zou je de winter missen? Met muziek: 'Winter' van Tom Oosterhuis (column in de Wijkkrant)

Je weet het nooit, maar het lijkt erop dat we de winter dit jaar gaan overslaan. Het regent genoeg, maar er valt geen sneeuw en het vriest nauwelijks. In de zon voelt het bijna lente-achtig aan. Planten en bloembollen lopen inmiddels uit. Ze lijken vertwijfeld toch maar alweer aan de nieuwe lente te beginnen.

Wie mist de winter? Wintersporters hebben hem hopelijk meegemaakt in die enkele week op de piste. Al was het ook daar zeker niet sneeuwzeker, zonder alle nepsneeuw en noodvoorzieningen van Sotsji. Er zijn mensen thuis die uitkijken naar sneeuw en voor wie het niet hard genoeg kan vriezen. Dat geeft ook een bepaalde gezelligheid. Maar ook voor hen komt er een moment dat het niet meer hoeft en de lente mag komen.

Missen we iets aan de winter? Praktisch missen we in ieder geval een hoop gedoe, ongelukken op straat en op de snelweg, opgesloten zitten thuis als je ongelukken door gladheid niet wil riskeren, en de kou niet te vergeten, die je op een gegeven moment ook niet meer uit je lijf krijgt. Maar we missen ook de winterpret van sneeuwpoppen maken en sneeuwballen gooien, van het schaatsen en de opwinding die daarbij hoort over wanneer het weer kan, in de buurt, op de meren, of langs de Friese Elfsteden. Met daarbij natuurlijk de koek en zopie, erwtensoep, chocolademelk mèt slagroom en warme worst.

Waarom zou je de winter missen? En waarom zou je een winter in je leven missen? Ik denk dan aan momenten dat het echt koud is in je leven. Dat je in jezelf een beetje sterft. Net zoals een plant afsterft, tot aan de grond. Soms moeten we afscheid nemen van iemand, gaat iemand dood of gaat een relatie uit. Of een droom voor de toekomst spat uiteen, of we hebben een andere grote teleurstelling te verwerken. Dat kan in je lijf gaan zitten, of in je hoofd. En dat slaan we dan liever over. Dan gaan we liever maar gewoon weer verder. Opnieuw beginnen. Niet bij de pakken neerzitten. Hou je dat echter vol zonder door die kou heen te gaan? Zonder winter?

Tom Oosterhuis (neef van Trijntje, Tjeerd en Huub) zong een lied over de winter: "Ik sloeg de winter altijd over/Bleef in bed of in de kroeg/Ik had aan drie seizoenen wel genoeg/Ik hield m'n angst en wanhoop binnen/Terwijl ik diep in slaap weer een winter oversloeg." En kun je dan zonder winter verder?

Het lied gaat verder dat de volgende lente, zomer en herfst anders aanvoelen als je de winter in je leven overslaat. De warmte wordt lauwer. De wind wordt guurder. Alsof je niet genoeg kracht hebt om opnieuw te groeien en te bloeien en door het leven heen te waaien. Kun je werkelijk weer aan iets nieuws beginnen als je het oude nog met je meedraagt, diep van binnen? De zanger komt dan tot de ontdekking: "Ik had aan drie seizoenen niet genoeg/Door de strengheid van die winter/Voelde ik de pijn die ik vroeger niet verdroeg."

De lente daarna voelt dan weer werkelijk als nieuw. Als er iets in je sterft, hoe pijnlijk ook, dan kan dat juist weer het begin zijn van iets nieuws. Als je werkelijk durft te voelen dat iets voorbij is, een relatie, een droom, een baan, het leven van een dierbare of wat dan ook, dan kun je dat ook werkelijk gaan afsluiten en opnieuw beginnen. Getekend? Ja, misschien. Maar ook doorleefd. De wonden zijn dan niet meer open, maar vormen hooguit een litteken dan af en toe jeukt. En dan moet je af en toe krabben, net als in de winter, maar dat is het dan.

Het lied eindigt met: "Ik vind pas in de winter/de stilte en de rust/van de dorpen in de verte/van de akkers en de velden/En van de bomen/De bomen met het voorjaar voor de boeg." Hoe koud ook, de winter kan iets goeds brengen in ons leven, om daarna weer te kunnen groeien en bloeien. Laat dan de lente maar komen, de zon maar stralen, en laten we daarvan genieten!

Ds. Otto Grevink is predikant van de Protestantse wijkgemeente Ambrosiuskerk. Op zijn website publiceert hij over het geloof en het alledaagse leven, www.ottogrevink.nl.

Deze column werd gepubliceerd in de Wijkkrant.

Luister het lied van Tom Oosterhuis op Youtube: