Hoe betrek je Jezus bij je leven? Preek 24-01-2016

Tekst: Jesaja 61: 1-9 en Lucas 4: 14-21

In de afgelopen tijd met Kerst en de weken daarna hoorden we hoe Jezus ons bij zijn leven betrekt. Maar hoe kunnen wij Jezus bij ons leven betrekken? Daarover gaat het vandaag.

Vandaag hoorden we een bekend verhaal dat vaker in de kerk klinkt. Elk jaar horen we een aantal van die bekende verhalen terugkomen. Het verschil is dat deze verhalen elk jaar uit een ander evangelie komen. Omdat elk kerkelijk jaar een ander evangelie centraal staat. Vorig jaar was dat het Marcus evangelie. Dit jaar is dat het Lucas evangelie. Volgend jaar het Mattheüs Evangelie. Dat zijn de drie evangeliën die alle drie ongeveer eenzelfde loop hebben, maar hun eigen accenten leggen. Natuurlijk wijken we daar wel eens vanaf, zeker rondom de feestdagen. En dan komt ook het Johannes evangelie aan bod dat daar een beetje doorheen fietst. Maar nu na de Advents- en kersttijd dit jaar zijn loop verder gaat hebben, lezen we voornamelijk uit het Lucas evangelie.

Waarin zitten de verschillen tussen dezelfde verhalen in verschillende evangeliën?

Door de verschillende versies van deze verhalen met elkaar te vergelijken ontdek je wat in het ene evangelie er wel bij verteld wordt, en in het andere niet. Of de manier waarop het verhaal verteld wordt verschilt. Wat ook verschilt is de plaats die de verhalen krijgen binnen de evangeliën. Dat bepaalt ook hun betekenis in dát evangelie. Wanneer een bekend verhaal dus weer aan bod komt, is het zaak goed te kijken hoe en waar het hier verteld wordt. In het evangelie waar we het dan uit lezen.

Wanneer Jezus nu in het Lucas evangelie in Nazareth terugkeert, waar hij is opgegroeid, dan valt op dat hij teruggekeerd is vanuit de woestijn, waar hij net door de duivel is beproefd. Het is daarmee in het Lucas evangelie zelfs het eerste openbare optreden van Jezus. Vorige week hebben we nog de bruiloft in Kana meegevierd. Inderdaad uit het Johannes evangelie, en dat is de geschiedenis ingegaan als het eerste openbare optreden van Jezus. Natuurlijk, omdat het hier een wonder betreft. Dat is toch even wat meer dan een goede preek, die Jezus in Lucas afsteekt. Maar zo zie je maar. De evangeliën schrijven geen geschiedenis op, maar vertellen een verhaal over Jezus. Hun verhaal over Jezus.

Dat is de plaats van het verhaal in dit evangelie. Hoe het verhaal vertelt wordt verschilt ook. Lucas vertelt het heel uitgebreid. Zo uitgebreid dat we er zelfs twee zondagen bij stilstaan. Vandaag is dus de eerste van een tweeluik. En de uitbreiding zit hem er onder andere in dat Lukas vertelt wát Jezus las. En we horen dan woorden die bekend klinken uit Jesaja, zoals we die net lazen. Al lijkt Jesaja wat geactualiseerd te zijn. De blinden worden opgevoerd door Jezus, dat zij het herstel van hun zicht tegemoet mogen zien. Actueler kennelijk dan de verslagen harten die hoop nodig hebben. Zo heeft het zin om in bekende verhalen op zoek te gaan naar de verschillen.

En wat heb ik daaraan?

En wat ontdek je dan over de betekenis?

Hoe kom je van 'behouden' naar 'veranderen'? Kerkenradendag missionaire specialisatie 9 januari 2016

Foto: Nynke Dijkstra

Op zaterdag 9 januari stond 'de binnenkant van verandering: motiveren' centraal op het Landelijk Dienstencentrum in Utrecht. Daar kwamen de kerkenraden bijeen samen met de predikanten die de missionaire specialisatie volgen. Waaronder ds. Otto Grevink, en met hem veertien andere predikanten. Vanuit onze gemeente kwamen Eric Dörr, Geert Hulsbos, Roelie Klok, Janneke Opmeer en Gerrit Westerveld mee. De dag werd geleid door oud-predikant, adviseur en uitgever Bert Bakker.

Verandering is een hachelijke onderneming. Overal, en dus ook in de kerk. Hoe motiveer je mensen tot verandering? Maar eerst nog: moet veranderen wel? Met de gevleugelde uitspraak uit het bedrijfsleven 'stilstand is achteruit' heb je wel een mooie onliner, maar nog geen reden gegeven. Nynke Dijkstra, coördinator van de opleiding en als predikant in algemene dienst deel van het Missionaire Team van onze kerk, illustreerde het zo aan de predikanten de dag ervoor: 'Ik heb een hekel aan de tandarts. Niet aan hem persoonlijk, maar ik hou niet van dat boren en zo. Nu moest ik onlangs wel naar de tandarts. Want er was een stuk van mijn kies afgebroken. De tandarts bleek best een aardige man. En het eerste wat ik zei was: "Als het pijn gaat doen, verdoof het dan maar meteen." Toen zei de tandarts: "Dat gaat niet. Ik zal eerst moeten kijken of uw kies nog leeft." Dus hij ging boren en het deed inderdaad zeer. "Gelukkig" zei de tandarts. Gelukkig? "Ja, want dat betekent dat de kies nog leeft." Met andere woorden: het is goed als het pijn doet, want dat leeft het. En zo is het ook met veranderen.'

Dit toont aan wat Bert Bakker tijdens de kerkenradendag de 'ambivalentie' noemt. Als je eens een aspect van je leven of het kerkenwerk bedenkt - en even geen kernaspect - waar je je dubbel over voelt, waarvan je zegt 'eigenlijk zou ik meer, maar...', dan voel je de ambivalentie, de dubbelheid. En die dubbelheid voelt iedereen bij veranderingen. Er is altijd iets voor een verandering te zeggen. Het houdt het leven in de brouwerij. Niemand is 100% voor of tegen. En door aandacht te besteden aan die ambivalentie, die dubbelheid die mensen voelen, kun je komen tot gezonde veranderingen.

We kregen voorbeelden te horen van hoe het niet werkt.

Hoe kun je omgaan met de kindermoord in Bethlehem? Preek 03-01-16

Tekst: Jesaja 60: 1-6 en Mattheüs 2: 1-12

Elk jaar klinkt richting Drie Koningen het verhaal van de drie wijzen/magiërs uit Mattheüs.
Nu valt mij op in veel moderne kerstvertellingen (voor kinderen!), zoals Kerst met de Zandtovenaar en de Lego-bijbel die we vorig jaar cadeau deden aan de kinderen, dat het kerstverhaal daar niet meer eindigt, maar dat de kindermoord in Bethlehem heel nadrukkelijk een rol krijgt. Zie ook het filmpje van de legobijbel. De kerstvertelling van mijn jeugd, dat boekje van Dick Bruna, eindigde heel vroom met het vertrek van de wijzen, en de herders. Was dat maar beter zo, of voegt het verhaal van die kindermoord iets toe? Maar wat kan de zin van dat verhaal zijn?.

Het verhaal van Kerst is niet compleet zonder het bezoek van de wijzen aan de stal. Dat is een wonderlijke combinatie van twee geboorteverhalen. Dat van Lucas over de volkstelling en de reis naar Bethlehem, waar geen plaats was in de herberg. En dat van Mattheüs, die wel spreekt over Bethlehem, maar niet over hoe Jozef en Maria daar gekomen waren, en wat daar verder gebeurt. Behalve dan over het bezoek van magiërs uit het Oosten. Het zijn van die verhalen die elkaar niet tegenspreken maar aanvullen. Kennelijk laat de kern van de boodschap van Jezus de vertellers de ruimte om daaromheen hun verhaal te vertellen. Om daarin accenten aan te leggen, waardoor het verhaal van Jezus landt bij degenen die naar hun verhaal luisteren. Zo gebeurt dat ook in allerlei muzikale kerstvertellingen. Zoals Kerst met de Zandtovenaar en het Kerstfeest op de Dam. Fragmenten van verhalen klinken om daarin de kern te vatten van wat er met Kerst gebeurt. Dat God in ons midden komt wonen in een klein kind, dat Jezus heet.

De wijzen horen erbij
En als je dat kerstverhaal dan op basis van de bijbelverhalen wilt vertellen, dan ontkom je er niet aan het verhaal van de wijzen te vertellen. De bijbel vertelt dat het magiërs waren. Wij zijn ze wijzen en koningen gaan noemen, en zeggen te weten dat het er drie waren. Dat doet er allemaal niet toe. Als ze dat kindje maar eer komen bewijzen met hun geschenken, zoals de profetie van Jesaja al schetste. Want dat is wat Mattheüs doet. Hij vertelt het geboorteverhaal van Jezus aan de hand van bekende beelden van de gelovigen van toen, de Joden. Mattheüs vertelt met oudtestamentische beelden het verhaal van de geboorte van Jezus. Zo klinkt het geboorteverhaal van Jezus bekend in de oren. Is het herkenbaar. Zo kunnen ze ermee uit de voeten. Zo snappen ze het. En daarmee is het waar. Want zo klopt het. Dit is Jezus en zo heeft hij zijn plaats in de traditie waarin hij opgroeit.

Wat moeten we met het verhaal van de kindermoord in Bethlehem?