Aan het begin
van de zomervakantie voelt het weldadig aan dat Jezus zegt: 'Ga nu mee naar een
eenzame plaats om alleen te zijn en een tijdje uit te rusten.' We zien de
grazige weiden van de camping of het weldadige terras bij het vakantiehuisje
voor ons. Met je voeten in het gras of in het water. Even rust, even geen
stress, even ontspannen. Er moet zoveel. We hebben onze zorgen. Onze deadlines.
Onze zo goed mogelijk georganiseerde chaos. De waan van de dag. De rust is
welkom. Ook voor de leerlingen. 'Want het was een voortdurend komen en gaan van
mensen, zodat ze zelfs niet de kans kregen om te eten.' Hoe herkenbaar, als je
op een dag nog geen moment gezeten hebt, of van overleg naar overleg rent, of
je meer druk moet maken om de kinderen dat ze eten, en alles bij zich hebben,
maar nauwelijks aan jezelf toekomt.
Ja het staat er
zo leuk, maar er komt niets van terecht. 'Ze voeren met de boot naar een
afgelegen plaats, om daar alleen te kunnen zijn. Maar hun vertrek werd
opgemerkt en velen hoorden ervan, en uit alle steden haastten de mensen zich
over land naar die plaats en kwamen er nog eerder aan dan Jezus en de
apostelen.' Hoe de apostelen eraan toe zijn horen we niet, maar je voelt toch
wel dat ze aan hun tax raken van wat ze aan kunnen. Of in ieder geval aan
denken te kunnen. Ze klinken ook enigszins ongeduldig als Jezus de menigte maar
blijft onderwijzen, terwijl etenstijd nadert - en zij ook wel eens wat zouden
willen eten. Maar bovendien: ze zien een bult werk op zich afkomen als ze die
hele menigte moeten voorzien van eten. Het is wel even goed hoor! Laat ze maar
voor zichzelf zorgen! Maar Jezus legt de bal bij hen. En niet eens bij wat ze
zouden kunnen doen, namelijk eten kopen. Nee, bij hen zelf alleen: wat hebben
jullie te bieden?
Je gaat op vakantie en wat neem je mee?
Het laat zien
dat dit bijzondere verhaal, zoals de evangelist Markus het vertelt, niet draait
om Jezus, en zelfs niet om het wonder van de broden, maar om de leerlingen. Hèn
wil Jezus iets leren, en daarmee ook ons. Het zijn de leerlingen die het
verhaal hier ondergaan. Ze maken ook een transformatie door. Is het je al
opgevallen dat in het begin van het verhaal Markus hen 'apostelen' noemt, en later
'leerlingen'? Dat is niet zonder reden. Het is logisch dat Markus hen apostelen
noemt in het begin. Want dat waren ze ook: uitgezonden. Zoals je post verzendt,
zo werden de apostelen de wereld ingestuurd, even hiervoor, vanaf vers 7. Twee
aan twee stuurt hij hen weg. En het lijstje 'ik ga op vakantie en ik neem
mee...' is verbazingwekkend klein: niets. Geen brood, geen reistas en geen
geld, alleen een stok. Vooruit, sandalen, maar geen extra kleren. Je zou er
zenuwachtig van worden als je zo op reis moet, of je kind zo op reis zou
sturen. Dan komt het dus echt op jezelf aan, en op wat je krijgt. En daar zijn
we niet zo goed in. We zijn liever voorbereid en vertrouwen zelfs niet op onze
eigen creativiteit of de mogelijkheden elders, maar zijn liever verzekerd van
het vertrouwde en rijden als volgepakte SRV-wagens vol met proviand, inclusief
ons eigen wasmiddel, voor de veel te vele kleren die we bij ons hebben, naar
onze bestemming. De apostelen echter gaan met niets dan henzelf op weg 'en
maakten het goede nieuws bekend om de mensen tot inkeer te brengen, en ze
dreven veel demonen uit en zalfden veel zieken met olie en genazen hen.'
Dat brengt nog
al wat reuring teweeg. Zelfs koning Herodes hoorde van hem, 'want zijn naam was
overal bekend geworden. Sommigen zeiden: 'Johannes de Doper is opgewekt uit de
dood en daardoor beschikt hij over zulke wonderbaarlijke gaven.' Maar anderen
zeiden: 'Het is Elia,' en weer anderen zeiden: 'Hij is een profeet zoals die er
vroeger waren.' Toen Herodes dit allemaal hoorde zei hij: 'Het is Johannes, die
ik heb onthoofd, die weer is opgestaan.'' Een wonderlijk verhaal middenin het
reisverslag van de apostelen. We hebben ons tijdens de bijbelstudie afgevraagd
wat het hier doet. Voor Markus doen met zijn korte verhalen, weidt hij erg uit
over de achtergrond van de dood van Johannes de Doper. Zie dat maar als extra
informatie. Het leidt ons daardoor bijna af van de hoofdzaak. Want in hoofdzaak
gaat het om de beweging die onder mensen op gang komt naar aanleiding van het
werk van Jezus en de apostelen. Wie is Jezus? En wat kan hij voor ons
betekenen?
Wat heb jij te bieden?
Mensen
verwachten veel van Jezus. Wij op ieder onze eigen wijze ook. Hij is tenslotte
de dragende kracht achter de beweging. En we leren toch dat we het van hem
mogen verwachten en ons voor hem open moeten stellen, want: 'de Heer is mijn
herder, ik kom niets tekort.' Ja, in de
traditie zoals die in het leesrooster doorklinkt, gaat het vandaag over de
herder die God is, en de slechte herders die er ook zijn, en die ook wij kunnen
zijn voor anderen. Maar volgens mij gaat het Evangelieverhaal hier helemaal
niet over. Ja, het is belangrijk dat we erachter komen wat Jezus voor ons kan
betekenen. Want dat is heel veel! En waar mensen in Jezus geloven kunnen
wonderen gebeuren! Maar de clou hier is juist wat de rol van de apostelen erin
kan zijn, en dus ook wat onze rol erin kan zijn. Wat heb jij te bieden? Wat kun
jij betekenen?
De apostelen
hebben nog iets te leren. Ze zijn er op uitgetrokken met een boodschap en een
opdracht. En als ze die post hebben afgeleverd keren ze terug. Maar hoe
zelfstandig zijn deze postbezorgers? Zijn ze slechts in dienst, of zijn ze ook
ondernemers? Zelfstandigen met of zonder personeel? De apostelen blijken heel
veel gegeven te hebben. En Jezus zegt hen, letterlijk, 'Kom mee, jullie zelf
alleen, naar een plek in de woestijn, en rúst wat!' Daarin zegt hij twee
opvallende dingen: hij spreekt de apostelen aan met 'jullie zelf alleen'. Echt
op jezelf dus. En in de woestijn. Geen afleiding. Even helemaal bij jezelf
bepaald worden. Het is niet echt een bedrijfsuitje voor teambuilding of zo. Het
is voor allemaal een individuele sessie, helemaal gericht op ieder van hen
persoonlijk.
Ze lijken te
worden gestoord door een menigte die hen volgt. Maar Jezus gaat daar niet
tegenin, maar gaat erin mee. Het lijkt alsof hij hen dit wil laten zien. Die
menigte, als schapen zonder herder, gaat hij onderwijzen. Terwijl de apostelen
nauwelijks tijd hadden om te eten, gaat hij de menigte onderwijzen. En zij, zij
heten nu ook leerlingen. Ze zijn geen apostelen meer, geen uitgezondenen, werken
niet meer bij de klant, maar ze zitten weer even op de bank, in de schoolbanken
zelfs. Wat gebeurt hier? Zuerst die Moral, dann das fressen. Eerst een woord,
dan het brood.
Niet naar huis sturen, maar kijken wat je te bieden hebt. Dat is genoeg
Wat gebeurt
hier? Jezus ziet dat ze leken op schapen zonder herders. Dat doet denken aan
het moment dat Mozes van God te horen krijgt dat hij het beloofde land niet in
zal gaan, omdat het volk zich in de woestijn heeft misdragen. En Mozes vraagt
dan dat God een nieuwe leider mag aanstellen over het volk 'die het kan leiden
en de troepen kan aanvoeren, zodat het volk van de Heer niet wordt als een
kudde schapen zonder herder.' Dat wordt Jozua. En de Hebreeuwse naam Jozua is
in het Grieks Jezus. Deze nieuwe Jozua leidt hen in het beloofde land. Maar hoe
doet hij dat? Door hen te onderwijzen. De leerlingen zijn blijven hangen bij de
waan van de dag en hun knorrende magen. Ook belangrijk, maar niet de basis. Als
het aan hen ligt gaat iedereen zijns weegs om het zijne te kopen en te eten.
Maar Jezus wil verder. Hij wil de woestijn laten bloeien. Dat dorre in ons, dat
vermoeide, oppeppen.
Wat hebben
jullie te bieden? Vijf broden en twee vissen. Wat jullie te bieden hebben is
genoeg. Op het groene gras in de woestijn is er voor iedereen genoeg. Sterker
nog: als al het brood dat over is wordt opgehaald, zijn er twaalf manden over.
Voor elk van de leerlingen één. Vermenigvuldigen doe je door te delen. Jazeker,
maar je vermenigvuldigt door te delen op de voedingsbodem van het onderwijs van
Jezus. Mooi gezegd. Deze mooie geloofsuitspraak moet wel concreter worden.
Ruimte krijgen door bij het belangrijkste te beginnen
We zijn vaak
druk met van alles dat we vinden dat moet, en liefst meteen. De drukte van
deadlines, maar ook de drukte van honger, verlangens, emoties. Vanwege zorgen,
ook acute noden die we zien, van dingen die nu moeten gebeuren. Maar ook van
verdriet dat zich opdringt door wat er gebeurt. Het kan zo maar al het andere
verdringen. Hoe houd je die drukte in de hand? Dat lijkt haast ondoenlijk. En
velen zijn er zo richting de zomer moe van. Er is zoveel dat ons bezighoudt.
Het lijkt een tegenspraak, daar bij de menigte rondom Jezus, dat hij eerst gaat
onderwijzen, maar het schept wel ruimte. En ik denk dat ruimte datgene is waar
we in alle drukte zo naar verlangen. En dan lijkt het een tegenspraak om eerst
te werken aan je relatie met God. Maar dat is wel je basis. Want voor God mag
alles bestaan, mag jij bestaan, mag jouw leven en drukte bestaan. Dat geeft al
ruimte. En bovendien mag het bestaan samen met God. Alsof het even op adem
komen is, voordat alle drukte begint. Ik doe het meest op de dagen dat ik
begonnen ben met iets dat niet in mijn agenda stond, of in mijn mailbox: een
moment met God. In stilte, met een stukje, een bijbeltekst, wat dan ook. Als ik
met mijn mailbox begin weet ik zeker dat ik nergens anders aan toekom. En het
is niet voor niets dat in kloostertradities, zoals de Benedictijnse, waar ook
hard gewerkt wordt naast het bidden, begonnen wordt met gebed en studie. Omdat
er daarna ruimte ontstaat. Om prioriteiten te stellen. Te zien wat echt
belangrijk is om te doen. En dat dan één voor één. Zodat we niet meteen
verzuipen in de waan van de dag, de drukte in ons hoofd en de zorgen in ons
hart.
Prioriteiten geven ruimte om te vermenigvuldigen door te delen
In vakanties
daalt het stof wat neer. En niet zelden zeggen mensen naderhand: ik ga het
anders doen, want ik voel nu wat ik echt belangrijk vindt. Dit verhaal gaat ook
over wat echt belangrijk is. En wat we prioriteit mogen geven. Eerst je relatie
met God. Niet uit luxe, maar om ruimte te krijgen. Voor het volgende: de mensen
om je heen, en brood op de plank. En al het andere komt daarna wel. Sterker
nog: meer dan ooit tevoren. Want wie leeft vanuit wat Jezus ons wil leren,
vermenigvuldigt als hij deelt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten