Vorig jaar besloot onze kerkenraad om voortaan onze nieuwe ambtsdragers te bevestigen vóór de zomer. Uit praktische overwegingen: zo zouden bij de vliegende start van het seizoen de nieuwe ambtsdragers al ingewerkt zijn en zouden de oude ambtsdragers niet over de einddatum van hun ambtstermijn heen veel moeten organiseren en rustig kunnen afronden. Vorig jaar hadden we echter geen nieuwe ambtsdragers te bevestigen, maar dit jaar wel vier! En daar zijn we erg blij mee! En we hopen dat er nog meer zullen volgen bij de diaconie en de jeugd.
In de zoektocht naar een datum kwamen we bij deze zondag uit, nog niet eens bewust van haar bijzondere karakter. En dat bijzondere karakter blijkt buitengewoon goed te passen bij wat wij hier vandaag beleven. De lezingen zijn dan ook de gewone zondagslezingen van deze zondag. Het is vandaag de zondag van de Drieeenheid, zondag Trinitatis. Een zondag die altijd een beetje in de schaduw van Pinksteren staat, maar eigenlijk een hoogfeest is. Hadden ze dat dan niet beter kunnen plannen? Nee, het hoort juist hier. De zondag van de Drieeenheid is als het ware de samenvatting van de drie hoogfeesten die we sinds het begin van het kerkelijk jaar hebben gehad: Kerst, Pasen en Pinksteren. Op deze zondag staat de vraag centraal wat we nu over God hebben geleerd op al die drie feesten samen en hoe God met mensen omgaat? Het is dus niet zozeer een zondag over een dogma, een leerstelling die als je er logisch over nadenkt moeilijk uit te leggen is, maar een zondag waarin we vieren wie God voor ons is. En over hoe Hij ons leven doordrenkt met zijn aanwezigheid, en wat voor uitwerking dat kan hebben.
Zo hebben we nog maar net, vorige week, gehoord dat de heilige Geest over de gelovigen wordt uitgestort. Pinksteren is van de drie grote feesten wel het meest abstracte. Het feest van de uitstorting of nederdaling van de heilige Geest. Leg dat maar eens uit. Ja, we zien mensen in vervoering raken en in ieders taal de boodschap van Jezus vertellen. Zo wordt duidelijk dat die Geest mensen in beweging zet, inspireert, en samenbrengt. Pinksteren is het feest van het begin van de kerk, waarin mensen samenkomen omdat ze geraakt zijn door het verhaal van Jezus, omdat ze als het ware onder stroom staan, je voelt de spanning, enthousiasme. En enthousiasme, dat woord betekent letterlijk ‘in God zijn’.
Maar hoe werkt God dan verder, hoe moeten we die Geest ons dan concreet voorstellen? In het Oude Testament wordt vaak heel concreet over het geloof gesproken, zo ook in Spreuken. De Geest is daar niet onzijdig, zoals in het Griekse Nieuwe Testament, maar vrouwelijk. En er zijn allerlei beelden bij die heel concreet de Geest beschrijven. Zij kan als de wind omschreven zijn, die, zoals Jezus zegt, waait waarheen zij wil. Maar nog concreter wordt ze beschreven als Vrouwe Wijsheid. Als een persoon, net zoals de heilige Geest als één van de personen van de Drieeenheid wordt voorgesteld. Het is makkelijker om je een persoon voor te stellen dan een vaag abstract begrip. Dus daarom: Vrouwe Wijsheid. Het is Vrouwe Wijsheid, die als moeder van de Schepping mensen wijst hoe ze het gelukkigst kunnen worden. Zij was erbij toen de wereld werd geschapen. Met andere woorden: ze weet waar ze het over heeft. Ze komt niet van buitenaf, met een of andere visie over hoe het zou kunnen. Nee, ze komt van binnenuit en heeft daarom recht van spreken. Wij zijn allemaal later gekomen dan zij; zij weet waar de schepping vandaan komt en waar de schepping naartoe gaat. En hoe wij het beste kunnen leven. Daarom kan Vrouwe Wijsheid een beetje rechtlijnig zeggen: Wie mij vindt, vindt het leven, en ontvangt de gunst van de Heer; maar wie aan mij voorbijgaat, doet zichzelf veel kwaad, wie mij haat, bemint de dood. Het zijn zinnen die bijna als een dreigement klinken, van: als je niet voor mij bent dan ben je tegen mij. Maar bedoeld is juist dat je wel gek zou zijn om niet de aanwijzingen van Vrouwe Wijsheid te volgen, want dát is de manier om het gelukkigst te leven. Waarom zou je een andere weg kiezen? Met andere woorden: volg nou de wijsheid van de gebruiksaanwijzing en probeert niet of het op een andere manier past. Dat is heel logisch, nou, zo logisch is het ook met Vrouwe Wijsheid.
In de persoon van Vrouwe Wijsheid, van de Geest, komt God heel dichtbij in het leven van mensen, waarin we overwegen hoe we het beste kunnen leven, wat de juiste afwegingen zijn, hoe je vreugde kunt vinden in de schepping en in de mensen. Daarom een oproep daarnaar te luisteren. Bij haar is inzicht te vinden, en kracht. Door haar regeren koningen, en ook ambtsdragers. Zij laat leiders rechtvaardig regeren. Laat je daarom leiden door de Geest, met ontzag voor God. Dat is wat vroeger de vreze des Heren werd genoemd. Maar het werd altijd verkeerd verstaan alsof je bang moet zijn, maar het gaat om ontzag voor God. Dan ken je je plaats, en laat je je leiden door wat groter is dan jezelf, en al aan jou voorafging.
Een van de leiders van Israël nu komt langs bij Jezus. Hij zal in hem ook een wijs man herkend hebben, zoals de woorden van Vrouwe Wijsheid ‘Wij mij liefheeft, heb ik ook lief, wie mij zoekt, zal mij vinden’ ons ook bekend van Jezus in de oren klinken. Maar wie is die Nikodemus en wat komt hij doen in het verhaal? Wie van u een bijbel bij zich heeft kan even met mij meekijken naar wat hieraan voorafgaat. Daar staat in 2: 23 Toen Jezus op Pesach in Jeruzalem was, kwamen veel mensen tot geloof in zijn naam, omdat ze de wondertekenen zagen die hij deed. 24 Maar Jezus had geen vertrouwen in hen, omdat hij hen allemaal kende, 25 en niemand hoefde hem iets over de mens te vertellen, want hij wist zelf wat er in een mens omgaat.
En dan ons verhaal: Zó was er een Farizeeër, een van de Joodse leiders, met de naam Nikodemus. Als je het zo bij elkaar leest dan begrijp je dat Nikodemus eigenlijk een soort illustratie is van wat hiervoor gezegd is, namelijk dat Jezus de mensen niet vertrouwde. En wat is de kern ervan dat Jezus de mensen niet vertrouwt? Laten we eens kijken naar wat er gebeurt. Jezus vertelt op het Joodse Paasfeest – ook dat weten we uit het voorafgaande stukje – dat om het Koninkrijk van God te kunnen zien, een mens opnieuw geboren moet worden. Dat snapt Nikodemus niet, en hij komt met allemaal logische vragen, die de onmogelijkheid moeten aantonen van wat Jezus zegt. Maar hij luistert niet goed. Jezus suggereert niet dat een mens letterlijk opnieuw geboren moet worden, en dat zegt hij ook niet. Hij zegt: een mens moet van bovenaf opnieuw geboren worden. Het gaat dus niet om een soort rebirth ervaring op de divan van de psychiater, waarin je je geboorte opnieuw zou beleven. Het gaat niet om iets dat in deze wereld moet veranderen, maar om iets dat in het denken van de mensen moet veranderen. Er waait een nieuwe wind door de wereld. Daar gaat het over. Nee, natuurlijk verandert er in de wereld concreet niets. De wereld is zoals hij is, mensen zijn zoals ze zijn, maar door God waait er een nieuwe wind door de wereld. Die verhindert niet dat mensen elkaar pijn doen en pijn hebben, dat er ziekte is, onmacht, zonde, maar ze zet wel mensen in beweging om het goede te doen en het leven beter te maken. Daarom: van boven opnieuw geboren worden. Niet meer van hetzelfde. Niet weer opnieuw beginnen en weer falen of zien dat het leven weer niet beter wordt. Het komt niet van jou, het komt van God.
Waar Jezus Nikodemus op aanspreekt is om niet zo vast te houden aan zijn logische redeneringen. Hij zit verstard vast in wat volgens hem mogelijk is, maar hij houdt daarmee geen rekening met God, en hoe Hij een nieuwe wind door ons leven laat waaien. Zondag Trinitatis is dus ook geen zondag om stil te staan bij wat we kunnen denken over het dogma van de Drieeenheid, maar een zondag om meegenomen te worden op de nieuwe wind die door ons leven waait. Die mensen inspireert, creatief maakt. Die wijsheid geeft aan wie leiding geven. Die rijk maakt, dat wil zeggen: laat zien hoe je duurzame weelde en gerechtigheid kunt verwerven. Die twee gaan hand in hand. Om het leven te vinden, voor onszelf en voor elkaar.
Zo zal de Drieenige God, Vader, Zoon en heilige Geest, ons zegenen, om ook in het nieuwe seizoen niet vast te houden aan de zekerheden die wij verwerven, maar ons mee te laten voeren in de beweging van de Geest, die ons inspireert en Wijsheid geeft.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten