Aswoensdag: zoeken naar vuur

Vandaag is het Aswoensdag, de start van de Veertigdagentijd. Wie veertig dagen terugtelt vanaf Pasen en de zondagen niet meerekent komt op deze woensdag uit.

De as van Aswoensdag komt uit het verbranden van de palmpasentakjes tevoorschijn die op de palmpasenstokken zaten, of die mensen, zoals in veel kerken gebruikelijk is, meekregen op Palmpasen, de zondag vóór Pasen. Dit takje stond voor "Hosanna in de hoge. Gezegend Hij de komt in de naam van de Heer'; gezongen voor Jezus, die Jeruzalem binnenreed. Deze takjes hebben mensen bewaard en worden nu verbrand. Verbrand als een teken dat we van voor af aan beginnen. Maar ook als teken dat we ingetogen aan de Veertigdagentijd beginnen. Het is namelijk een periode van bezinning.

Deze bezinning heeft drie pijlers: vasten, bidden en delen. Of als de drie S'en: Soberheid, Spiritualiteit en Solidariteit.

De soberheid van het vasten is de meest bekende. Protestanten hebben het vasten sinds jaren ook ontdekt, en doen dat om verschillende redenen. Voor sommige is de reden heel simpel: omdat ze willen afvallen. Nu is vasten geen afvalrace, hoewel je niet meteen hoeft uit te sluiten dat dit een reden kan zijn. Voor alles gaat het erom dat het vasten het leven versobert. Niet om er sterker, dunner of in een andere zin uiterlijk erop vooruit te gaan. Wel om het leven te zuiveren. Zoals Jezus in de woestijn veertig dagen vastte. Dit gaat dan niet over de vorm van het vasten, maar wel over het doel. Het gaat erom innerlijk erop vooruit te gaan. En nog steeds niet als een wedloop, maar als een zuivering. Welke ruimte krijg je wanneer je jezelf iets onthoudt? Dat kan een leegte zijn, maar ook een rijkdom. In beide gevallen een ontdekking. En wat doe je met die leegte, en wat doe je met die rijkdom? Wat doe je met de leegte die je blijkbaar vult met iets waar je in principe zonder zou kunnen? Wat doe je met de rijkdom aan tijd en mogelijkheden als je datgene laat wat je daar blijkbaar van afhoudt of in beperkt?

Daar komt de spiritualiteit om de hoek kijken. Want die vragen beantwoord je niet in je eentje. Het is goed om er samen bij stil te staan, bij voorkeur samen met God. De meest intieme vorm is die van het gebed. En God kan ook ter sprake komen in een gesprek met anderen. Of door het lezen van een boek; en dan bij voorkeur niet een roman of ingewikkelde verhandeling, maar een meditatief boek. Korte stukjes die je even stilzetten. Dat kan een boek zijn over datgene waar je je op wilt bezinnen, of meer algemeen een gelovig en meditatief geschreven boek, van schrijvers als Henri Nouwen e.v.a. Belangrijk is weer niet dat je je door allerlei boeken heen werkt, maar dat het je bepaalt bij het bredere, het hogere, het meer omvattende dan je eigen leven. Je leven is gegrond, staat niet op zichzelf, maar is geaard. En je kunt steun en houvast vinden, maar ook perspectief, ruimte om verder te gaan, in deze bredere blik op het leven.

Dit legt meteen de link met de solidariteit van het delen. Door weer bepaald te worden bij een bredere blik op het leven, waarin we leven in verbondenheid met God en onze naasten, komen mensen aan het licht die onze aandacht nodig hebben. Vanouds ging vasten gepaard met een vastenactie. Geld dat je uitspaarde door niet te snoepen werd gegeven aan een vastenactie voor mensen en projecten die geldelijk ondersteund moesten worden. Te denken valt ook aan sociale aandacht voor mensen. Diegene die je altijd al wilde bezoeken, maar wat er niet van kwam. Mensen die eenzaam zijn, of ziek, of om wat voor reden ook baat hebben bij aandacht. Palmpasenstokken gaan vanuit veel scholen en kerken naar ouderen of mensen in instellingen. Zo bepaalt de Veertigdagentijd je bij de solidariteit met andere mensen, maar ook bij de schepping. Even zo goed zou onder solidariteit aandacht kunnen vallen voor hoe je met het milieu omgaat in je consumptiegedrag (energie (stroom/water), en biologische en fair-trade producten).

Kern van het vasten, bidden en delen, van aandacht voor soberheid, spiritualiteit en solidariteit, is dat we in de as van de Veertigdagentijd op zoek gaan naar het vuur. Het vuur dat ons brandende houdt. Datgene waar we voor willen gaan. Dat vuur dat ons zuivert van alles wat ons afleidt van wie en wat we eigenlijk zouden willen zijn, voor onszelf, voor God, en voor elkaar. Dat vuur zoeken we op de weg naar Pasen. Met Pasen vieren we dat Jezus is opgestaan uit de dood. Uit de as herrezen zou je kunnen zeggen. Juist wanneer er niets overblijft, komt er iets nieuws tevoorschijn. Door daarbij stil te staan wordt ons leven vernieuwd. Dat is de belofte van de Veertigdagentijd, waar ieder zijn eigen vorm voor kan vinden.

Een inspirerende veertig dagen gewenst.

P.S. En o ja, de zondagen worden niet meegerekend omdat elke zondag een mini-Pasen is. De dag des Heren, zoals hij genoemd wordt. De eerste dag van de week. Elke zondag is dus een feest. Dan mag het leven weer even in al zijn volheid terugkomen, om daarna de week weer in te gaan met dankbaarheid.