donderdag 14 maart 2013

Delen is het nieuwe hebben - preek Biddag voor Gewas en Arbeid 13 maart 2013

Tekst: 2 Kronieken 1:7-13 en Lucas 11: 1-13


Mooi verhaal van Salomo. De schrijver van Kronieken is een Salomo fan. Anders dan de schrijver van de Koningenboeken is Salomo voor hem een gedroomde koning, een priesterkoning met messiaanse trekken. En zo vraagt Salomo aan God, die voor hem verschijnt, om wijsheid en inzicht, om het volk te leiden. De schrijver van de koningenboeken is minder euforisch over Salomo. Voor hem ligt de oorzaak van de verdeeldheid en het uiteenvallen van het koninkrijk in het koningschap van Salomo zelf. Veel te uitbundig en bovendien helemaal niet zo vroom. Het is maar hoe je de geschiedenis evalueert vanuit je geloof. Voor de Kroniekenschrijver was het koningschap van Salomo het hoogtepunt. De wijsheid en inzicht die daarin Salomo van God vraagt is niet eens alleen bedoeld om het volk te leiden, zoals er nu enkel vertaald staat, maar om het te richten, Gods weg te wijzen.

In deze dagen, waarin we uitkijken naar een nieuwe koning, die bij de gratie Gods heet te regeren, is dat wat je hem toewenst, wijsheid en inzicht. Eigenlijk het enige dat een koning echt nodig heeft. Die rest eromheen komt er wel bij. Maar daar vertrouwt niet iedere koning op. Er is een verhaal in de Griekse mythologie van koning Midas die in plaats van wijsheid vraagt dat alles wat hij aanraakt in goud verandert. Dat lijkt even leuk, tot ook zijn eten en zijn kind in goud verandert als hij het aanraakt. Daarop geeft hij de macht dat alles wat hij aanraakt in goud verandert terug door het weg te wassen in de rivier.

Wat wensen we ons in ons werk toe? Wijsheid en inzicht? Dat klinkt mooi, maar wat zou het dan concreet betekenen? Ik noem dat vandaag bezieling. Wanneer je kunt werken vanuit je ziel, vanuit hoe God jou gemaakt heeft en waar je voor geschapen bent, dan maakt wat je doet deel uit van wie je bent. En dan ben je niet zomaar een iemand geld probeert te verdienen, maar doe je waar je goed in bent en waar je je goed bij voelt, en waarin je als naar het beeld van God geschapen mens kunt groeien. Daarmee krijgt het werk kwaliteit en krijg je er veel voor terug. Voldoening en inkomen.

Nu klinkt dat erg mooi, bezieling in je werk, maar de realiteit voor veel mensen is dat ze allang blij zijn als ze werk hebben, en zich in ieder geval een inkomen wensen. Behalve de toenemende werkeloosheid zit voor veel mensen de onzekerheid in het verlies aan zekerheid van werk. Op allerlei manieren is het werk flexibeler geworden. Nederland loopt samen met Portugal, Spanje en Polen voorop in Europa in het aandeel werknemers met tijdelijk werk. Daaronder vallen ook de vele zelfstandigen zonder personeel waar werkgevers steeds meer gebruik van maken. Voor veel mensen betekent dat dus dat ze niet meer zeker zijn van een inkomen. En als dat zo is, dat je al blij bent als je werk hebt en moet aanpakken wat je aanpakken kan voor tenminste wat inkomen, waar haal je dan je bezieling vandaan?

In een tijdschrift over dit thema van het Arbeidspastoraat staan een paar concrete verhalen. Zoals van Ingrid. Zij werkt in deeltijd als postsorteerder. Ze heeft een nulurencontract en is daarmee afhankelijk voor haar inkomen van de hoeveelheid werk. Als ze anderhalf jaar werkt moet ze er drie maanden uit, want anders zou ze een ander contract moeten krijgen. Ze heeft mbo detailhandel gedaan, maar de winkel waarin ze werkte moest zijn deuren sluiten. Bezieling in het werk dat ze nu doet vindt ze niet. Wel in het dovenpastoraat waarin de als vrijwilliger tolk is. ‘Daar’, zegt ze, ‘kan ik mijn bezieling in leggen.’

Bauke is kerkmusicus en werkt voor 30% in loondienst bij parochiebesturen; daarnaast is hij voor de overige 70% zelfstandige zonder personeel (zzp’er). Hij heeft weinig zekerheden voor werk en is afhankelijk van opdrachten. Het werk is heel onregelmatig en is daardoor steeds aanwezig in het leven van Bauke en zijn vrouw Karin. Karin heeft een vaste kantoorbaan en dat is een onmisbare basis voor Bauke om zijn passie uit te kunnen voeren. Beiden ervaren ze dat Karins werk ruimte maakt voor de passie van Bauke, zowel voor de flexibiliteit van zijn werk als voor de bezieling waarmee hij dat doet.

Ook voor grafisch ontwerper Arjen geldt dat de zekerheid in zijn leven als zzp’er komt van  de vaste baan van zijn partner en dat de bezieling afhangt van de opdrachten.

Claudia ervaart als postbezorgster en schoonmaakster dat het fijn is dat ze haar betaalde werk zelf kan plannen, ook vanwege de kinderen. Zeker als haar man werk heeft. Maar nu zit hij thuis. Ze maken zich zorgen; Claudia’s loon en de WW bieden onvoldoende basis om van te leven, zeker met de plannen die voor de WW in het verschiet liggen. Claudia’s hart ligt eigenlijk bij het vrijwilligerswerk.

Het is ons niet altijd gegeven datgene als betaald werk te kunnen doen waar wij bezield voor zijn. In eerste instantie moet er toch brood op de plank. Toch is het belangrijk om die bezieling te zoeken. Als het niet is in het betaalde werk, dan wel in wat je erom heen doet, als ouder, als vrijwillliger, als grootouder en noem maar op. Alleen werken voor het geld zorgt dat je verliest waar het om gaat. Net als koning Midas. De wijsheid en inzicht die koning Salomo vraagt is niet minder dan een verbondenheid met God. Vrouwe Wijsheid is in het Oude Testament een beeld van God die mensen bijstaat en inzicht geeft in wat God met het leven bedoelt. In die wijsheid gaat het ook om de diepere band met de schepping, waar Gods Wijsheid bij betrokken was. Je maakt met je leven deel uit van een groter geheel. Van de schepping, die met Gods Geest van wijsheid is doordrongen. Die mensen inspireert, enthousiast maakt, gaven geeft van dingen waar ze goed in zijn. En zo is ieder mens bijzonder; wij allemaal hebben iets waarmee we het verschil kunnen maken, als we dat doen, waartoe we in onze ziel aangesproken worden. Daarom is het zo mooi als je van je hobby je werk kunt maken, en het toch als een hobby blijft voelen. Of, als je dat niet in werk is gegeven, dat je op andere plekken, in vrijwilligerswerk of thuis, van waarde kan zijn voor mensen en de wereld. Dat hoeven niet altijd grote dingen te zijn, als het je maar bezielt, raakt in de kern van je bestaan.

Je maakt met je leven deel uit van een groter geheel, van de schepping die door Gods Geest van Wijsheid is gemaakt. En je kunt alleen maar van een groter geheel deel uitmaken als je deelt. In alle moeilijkheden op de arbeidsmarkt en met de toenemende flexibilisering ervan is dat wel een van de ontdekkingen. Beeldend kunstenaar Daan Roosegaarde zei in het tv-programma ‘De wereld draait door’: ‘Het oude systeem crasht, qua economie en energie. Een nieuw systeem moet nog worden ontwikkeld. We moeten op een andere manier gaan nadenken: met minder meer doen. Delen is het nieuwe hebben...’

Delen is het nieuwe hebben. Dat is ook iets wat die mensen ontdekken die zelf de boer opmoeten om hun opdrachten en daarmee hun inkomen binnen te krijgen. Zo heeft Adrianne een eigen bedrijf als supervisor en trainster. Na een ongeluk is ze voor een langere periode thuis komen te zitten. Ze ontdekte dat ze haar werk toch kon voortzetten, maar dan online, via het internet. Ze ontdekte dat het werk dan helemaal niet zo anders is. Ze kon contact blijven maken met mensen, dat zo belangrijk was voor haar werk. In haar werk vindt de het een uitdaging om mensen in hun kracht te zetten en mensen opnieuw plezier te laten ontdekken in hun werk. Ze komt vaak bij Seats2meet, een ontmoetingsplek voor jong en oud, waarin mensen met allerlei verschillende functies contacten met elkaar leggen en kennis delen. Deze plek wordt een plek van inspiratie en bezieling doordat de mensen zelf bereid zijn om hun kennis te delen. ‘Dat’, zegt ze, ‘is een ander concept van werken: elkaar niet beconcurreren en tegen elkaar opboksen, maar verbindingen aangaan en delen. Dit concept biedt de mogelijkheid om overvloed te creëren met elkaar in een wereld van crisis. Dat is mijn drive.’

Ik zie Jezus zo bij Seats2meet zitten, met dat voorbeeld dat Hij in de Bijbeltekst aanhaalt. Een vriend van je heeft iets nodig dat jij te bieden hebt, en het is niet tijdens kantooruren laten we maar zeggen, en je weigert, want het is al laat en je hebt geen zin meer om te delen; je vriend zal laten blijken dat hij je nodig heeft, zodat je alsnog geeft. En als je werkelijk met elkaar deelt wat je te bieden hebt, datgene waar je goed in bent, dan ontstaat er een wereld waarin wie vraagt ontvangt en voor wie klopt zal worden opengedaan.

Delen is het nieuwe hebben. Daarmee kunnen we een overvloed creëren met elkaar in een wereld van crisis. Het doet denken aan het verhaal van de vijf broden en twee vissen. Wat uit het delen voort komt is groter dan datgene dat we in handen hebben. Wat wij te bieden hebben vermenigvuldigt zich door te delen. En het komt van God. Want als wij geven aan elkaar, ‘hoeveel te meer zal de Vader in de hemel dan niet de heilige Geest geven aan wie hem erom vragen.’

Geen opmerkingen:

Een reactie posten