Mazelen of mazzel?

Mazzel tov in het Hebreeuws

Waalwijk is een bijzonder gebied. Met een grote protestantse bevolkingsgroep in met name de dorpskernen en en grote katholieke bevolkingsgroep in met name het oude Waalwijk ligt het op de grens van wat wel de 'biblebelt' wordt genoemd. Niet ver hier vandaan nemen de problemen rondom de mazelen-epidemie grote vormen aan. Als zoon van een huisarts kan ik er met mijn verstand niet bij dat je je kinderen niet zou laten inenten. Maar tegelijkertijd ben ik dominee genoeg om te beseffen dat je met medische argumenten en andere 'wereldse' redeneringen streng-gelovigen niet zult overtuigen om hun kinderen alsnog in te enten. Dan praat je een andere taal die niet verstaan wordt. Maar hoe kun je in 'de tale Kanaäns' toch duidelijk maken dat inenten gewenst is?

De rector van het Hersteld Hervormd Seminarie aan de VU, ds. Wim van Vlastuin, geeft de voornaamste reden waarom streng-gelovigen tegen inenten zijn:

"De grens wordt bepaald door de Bijbel. Gezondheid en ziekte vallen ons niet bij toeval, maar uit Gods vaderhand ten deel. Dat staat in de Heidelbergse Catechismus, een van onze belijdenisgeschriften. Alle reformatorische christenen onderschrijven dit. Voor sommigen is dit reden om tegen inenten te zijn. Ze zijn bang dat ze te veel vertrouwen op de medische wetenschap en te weinig op God. Voor anderen vormen deze zinnen geen beletsel om in te enten: gebruik maken van de goede inzichten van de wetenschap mag, zoals we ook boekdrukkunst en computers gebruiken." (Trouw, 2 juli 2013)

Van Vlastuin staat een pastorale benadering voor:

"Als men de inenting ervaart als iets wat tussen ons en God komt te staan, moet je geen druk op het geweten uitoefenen. Het wordt dan ervaren als een verafgoding van de wetenschap, terwijl men zich afhankelijk wil weten van God." 

Dit klinkt inderdaad heel pastoraal, maar het maakt de kwestie wel ongrijpbaar. En wat bij betreft ook onverantwoord, tegenover God. Als dominee kun je niet voorbij gaan aan je plicht om te verkondigen dat we het leven van God hebben gekregen en dat je een zorgplicht hebt, niet zozeer tegenover de wereldse of zo je wilt heidense maatschappij, maar tegenover God. Door de verantwoordelijkheid achter de gesloten voordeur te leggen, handelen predikanten haaks op hun geloof dat alle gelovige afwegingen in het leven geen privé kwestie zijn, maar dat het leven in verbinding staat met de gemeenschap, die onder Gods hoede staat. En natuurlijk mag je dan een beroep of zelfs druk uitoefenen op het geweten. Juist omdat God Zijn kinderen nooit de zorg zou onthouden die het nodig hebben. Dus waarom zouden wij dat dan wel doen?

Als je als dominee blijft verkondigen dat gezondheid en ziekte ons niet bij toeval, maar uit Gods vaderhand ten deel vallen, hoe onbijbels ik dit ook vind, wat de Heidelberger Cathechismus ook moge zeggen, wat is dan de schuld van dat kind dat lijdt en sterft? Of: waarom zou je je kind wel naar het ziekenhuis mogen brengen als het ziek is (waarbij er overigens voor mazelen geen medicijnen zijn), maar geen voorzorgsmaatregelen mogen treffen? Ik vind de redenering zo primitief, dat ik me nauwelijks kan voorstellen dat je hem met een stalen gezicht geloofwaardig kunt verkondigen. Die grote woorden durf ik te gebruiken omdat de redenering maar half is en daarom inconsequent. Wel naar het ziekenhuis mogen gaan als het zover is, maar geen voorzorgsmaatregelen mogen treffen, is net zoiets als je niet mogen wassen, maar wel je wonden mogen ontsmetten.

Bovendien vind ik het ook egoïstisch, en dat staat ook haaks op mijn geloof. We hebben het hier wel over besmettelijke ziekten. En als je het dan een privé afweging vindt, hoe ga je dan om met de consequentie dat je anderen ook in gevaar brengt? Andere kinderen, maar bijvoorbeeld ook zwangere vrouwen lopen gevaar. Zelfs als je vindt dat je verantwoordelijkheid tegenover God boven de verantwoordelijkheid tegenover mensen gaat, dan zou je toch ook moeten beseffen dat God ons medemensen heeft geven om lief te hebben voor Zijn aangezicht?

Ik wil niet kiezen voor het nalaten van zorg aan kinderen om mazelen te voorkomen. Het woord mazelen komt van het enkelvoud masel, een middeleeuws Nederlands woord voor zweer of vlek op de huid. Ik wil wel voor iets anders kiezen: voor mazzel. Dat woord komt uit het Hebreeuws en betekent geluk. En geluk is in de bijbel een zegen van God. Vaak wordt het in combinatie gebruikt met het woord 'tov' dat wij kennen als tof, goed. Het geluk van het krijgen van een kind is een zegen van God. En daarmee geeft God ons een verantwoordelijkheid om al het nodige te doen om een kind in gezondheid en veiligheid op te laten groeien. Dat er van alles kan gebeuren (buiten of door Gods wil) staat buiten kijf. Maar wij hebben de mazzel dat God ons zegent met verstand om de zegen van kinderen te beschermen voor zover het in onze macht ligt. Daarmee doen we de macht of zo je wilt de almacht van God niet tekort. Dacht je nu werkelijk dat je daar iets tegenin kon brengen?

Ik wens jonge ouders veel mazzel toe. Weet je gezegend en wees die zegen waard!