dinsdag 27 december 2011

Waar gaan we in de Oudejaarsdienst naar toe? Overwegingen bij de voorbereiding


Komende zaterdag is het Oudjaarsdag. En traditioneel is er dan in onze kerk ook een Oudejaarsdienst. Voor mij pas de tweede keer dat ik daarin voorga. De laatste keer is alweer vijf jaar geleden, in 2006. Collega's gingen voor in de tussenliggende jaren. Ik weet nog dat ik vijf jaar geleden niet goed wist waar ik het over moest hebben, en wat we eigenlijk op Oudjaarsavond zoeken in de kerk. Het antwoord op die vraag zal ik in een volgende blog nog eens zetten.

Maar ook dit jaar vraag ik me weer af wat ik zal gaan zeggen. Voor de handliggend is een overweging te houden bij psalm 90, de traditionele oudejaarspsalm. Die zal dit jaar ook wel weer de toon zetten. Maar als schriftlezing denk ik niet, maar als psalmgebed aan het begin ja, dat lijkt me mooi. Maar als schriftlezing mag er toch wel iets kritisch klinken? Kritisch en bemoedigend, in die combinatie. Niet op een humoristische manier zozeer, zoals een oudejaarsconferences, maar wel met eenzelfde luchtigheid, want de oliebollen vallen al waar genoeg; daar hoeft niet ook nog een preek bij. Maar wel scherp, wel een gevoel gevend dat de juiste dingen zijn overdacht en even op hun plek gezet. Ik vond het bij de kerstpreek eng om scherp te zijn, maar met Oudejaar heb ik dat minder.

Waar zou het dan over moeten gaan? Over de dominantie van de economische crisis wat mij betreft. Over geld dus. En hoe belangrijk we dat zijn gaan vinden, of misschien meer nog: hoezeer we dat als iets op zichzelf zijn gaan beschouwen. Geld is geen ruilmiddel meer, maar een levensmiddel. Lezing: de tempelreiniging, omdat daar volgens mij de kern van de misdaad niet het handelen op zich is, maar het feit dat met geld geld wordt verdiend, zonder daar iets voor te doen. Romeins geld werd daar geruild voor tempelgeld, waar een wisselkoers voor was, waar flink aan verdiend werd. Volgens mij staat dat symbool voor veel situaties waar mensen aan niets geld verdienen, en mensen dus ook aan niets geld verliezen.

Ik lees hiervoor in de voorbereiding ook een column waar mijn in München woonachtige zus mij op wees uit de Süddeutsche Zeitung van Heribert Prantl. Een column al uit 2008 toen de crisis begon, maar wat is er sindsdien allemaal gebeurd en wat is er echt veranderd?

Wat mij betreft gaat de Oudejaarsoverweging over ons idee dat we geld kunnen verdienen met geld zonder dat we er iets voor hoeven doen. Of scherper nog: dat we geld kunnen verdienen met geld dat we niet hebben zonder er iets voor te hoeven doen.

De bemoediging moet er dan in zitten dat geld slechts een ruilmiddel is, waar we mooie dingen mee kunnen doen, alles op zijn tijd. En dat dat ons doel is, en niet het geld. En met een kritische blik: geef de keizer wat des keizers is, en aan God wat God toebehoort, maar ook aan de medemens wat hem toebehoort.

Vandaag meldt Nu.nl dat de banken een recordbedrag stallen bij de Europese Centrale Bank. Dat betekent dat ze het liever stallen bij de ECB, dan dat ze het elkaar uitlenen. Een vertrouwenscrisis dus. Maar zou jij een ander geld uitlenen? Ik vrees dat veel mensen verwijzen naar banken, die daar soms hoge renten voor vragen.

Over rente gesproken: zou je iemand die van jou geld leent rente vragen? Zo ja, waarom mag het jou niets kosten dat je iemand met een geldlening helpt?

Eens kijken of een wandeling in de Loonse en Drunense Duinen wat orde aanbrengt in al deze gedachten. Of jij met je commentaar?

1 opmerking: