 |
| Hollen we vooruit en moeten we dan noodgedwongen een stap terug doen, of doen we eerst een stap terug om stappen vooruit te kunnen zetten? |
In de Adventstijd
speelt Johannes de Doper een grote rol: hij is het die de komst van Jezus
aankondigt volgens de Evangelist Johannes. Voor hem luidt de komst van Jezus
een verandering in. Een verandering in leven én geloven. De vertegenwoordigers
van de Joodse 'kerk' zet hij op het andere been: "Nee, ik ben niet de
messias, ook niet Elia en geen profeet." Hij verwijst door naar Jezus:
"Midden onder jullie staat hij die jullie niet kennen, en om Hèm gaat
het!" Een verhaal over verandering in het kerk-zijn. Niet op onze manier,
maar op Jezus' manier. Hoe geven we daar ruimte voor?
In de Protestantse Kerk in Nederland is op dit moment veel
ruimte om te pionieren. Om nieuwe vormen van kerk uit te proberen. Dat begint
eigenlijk altijd buiten de kerkgebouwen. Bij mensen thuis, op hun werk, in de
kroeg, of waar ze ook maar mogen zijn. Waarom buiten de kerkgebouwen? Omdat
deze mensen niet of niet meer in de kerk zoeken naar zingeving, spiritualiteit
en verdieping. En hoe laag we de drempels voor ons gevoel ook maken, zo beleven
deze mensen dat niet. Het is voor hen geen natuurlijke plek om met vragen van
geloof en leven bezig te zijn.
Wel geloven, maar
niet in de kerk
Intussen zijn ze wel degelijk met levens- en geloofsvragen
bezig. Op andere plaatsen, met andere mensen. En waar pioniers daar hun kamp
opslaan, ontstaan er nieuwe vormen van kerk naar het voorbeeld in Engeland: New
Expressions of Church. Experimenten, uitgevoerd volgens het principe 'trail and
error', of bijbels verwoord: onderzoek alles en behoud het goede. Maar wel in
nieuwe vormen die spontaan opkomen. En die soms heel vreemd overkomen op mensen
in de traditionele kerken. Is dat kerk? En moeten die mensen niet naar onze
kerken komen? We hebben al zoveel moeite om alles draaiende te houden. We
hebben die nieuwe mensen nodig! Johannes de Doper zet ons op het andere been,
het goede.
Terug in de tijd
De vertegenwoordigers van de Joodse 'kerk' proberen Johannes
de Doper te vangen in voor hun vertrouwde termen: is hij de messias, Elia, of
een profeet? Nee, dat is hij allemaal niet. Hij doet wel iets anders. Hij
doopt. En hij doet dat op een bijzonder plek: aan de overkant van de Jordaan.
Dit slotzinnetje in Johannes 1 lijkt slechts een plaatsbepaling. Maar het
herinnert de Joden eraan dat ze ooit met het oversteken van de Jordaan het
beloofde land inkwamen. Nog voor ze het hele land hadden ingericht, iedereen
gesetteld was. Nog voor alles ging zoals het ging en zoals iedereen vond dat
het moest gaan. Toen zaten de Joden nog in de pioniersfase. Ze hadden niets,
behalve wat ze met zich meenamen: geloofsverhalen. Vanuit die verhalen van hun
leven in geloof met God bouwden ze vervolgens hun land op.
Ga eens een paar
stappen terug
Nu Johannes de Doper doopt op die oversteekplaats, wil hij
de Joden herinneren aan die pioniersfase. Ga eens een paar stappen terug.
Jullie hollen met jullie verwachting vooruit. Jullie willen te graag ook een geloofsgemeenschap
van de toekomst zijn. Maar het hoeft niet van jullie te komen. Het komt van
hèm! En Johannes verwijst naar Jezus. Het is zelfs een geruststelling:
"Hij staat in jullie midden! Maar jullie kennen hem niet. Ga eerst maar
eens bij hem te rade voordat je bij van alles uit je eigen verwachting je heil
zoekt."
Pionieren is een paar
stappen terug zetten
Aan onze kerken heeft Johannes de Doper eenzelfde boodschap.
Dan zien we hoe moeilijk we het hebben om de kerk die ons dierbaar is toekomst
te geven. We proberen van alles. We proberen de kerk zo aantrekkelijk mogelijk
te maken. Maar intussen zijn we vooral bezig met alles overeind te houden,
vrijwilligers te werven, en geld, en onze gebouwen letterlijk overeind te
houden. Wat gaat daar niet een energie én geld in om! Johannes de Doper is best
een radicale jongen, maar hij zal ons niet willen laten stoppen met de
traditionele kerk. Hij wil ons wel op een ander been zetten: zet eens een paar
stappen terug. Hol niet vooruit om de gekste nieuwe vormen te zoeken, want dat
is geen pionieren. Echt pionieren is een paar stappen terug zetten. Met de
bijbel op tafel, en onze geloofsverhalen. En van daaruit gaan opbouwen. Wat
voor kerk willen we zijn, en met wie? Wie komen er op ons pad? En als die
mensen niet naar ons toe komen, dan gaan we toch naar hen?
Pioniersplekken doen
geen stappen vooruit, maar terug
Het verhaal van Johannes de Doper is voor mij een antwoord
op traditionele kerken die angstig zijn om te pionieren of het wel hebben
aangedurfd maar later wegbezuinigen als luxe, omdat de traditionele kerk, met
gebouwen en organisatie, toch de kerntaken zouden zijn. Natuurlijk moeten we
niet geld verspillen aan leuke evenementen of activiteiten als we alles al zo
moeilijk rond krijgen. Pioniersplekken zijn echter geen doldwaze experimenten
die ver voor de troepen uitlopen. Waardoor de traditionele kerk dit niet mee
kan maken, omdat ze te druk zijn met alle zorgen die ze hebben. Pioniersplekken
lopen niet vooruit. Ze doen een paar stappen terug. Terug naar de kern. Rondom
de bijbel en geloofsverhalen. Terug naar waar het bij de doop om ging. Om nieuw
leven. Betekenis van het geloof in het leven. Waar die betekenis gevonden
wordt, in welke vorm of op welke plaats dan ook, kunnen we toch alleen maar
verheugd zijn.
Stappen terug geef
traditionele kerk ook rust, en zicht op Jezus
De traditionele kerk kan de aansluiting vinden door
hetzelfde te doen: wat betekent het voor ons als we weer terug naar de kern
zouden gaan? Dan hoeven we als kerk veel minder te strijden, en mag het ons
overkomen. Net als de doop. Net als de komst van Jezus die nota bene in ons
midden kwam. Laten we hem zoeken en leren kennen in anderen die hem zoeken. Er
is nog zoveel te ontdekken!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten