Verlossing van GBA-gegevens een zegen en een nieuwe kans

De Tweede Kamer wil dat minister Plasterk de levering van gegevens uit de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) aan kerken loslaat. Dat betekent dat kerken niet meer weten wie er nieuw binnenkomen in hun kerkelijke gemeente, en ook niet wie er overlijdt, of scheidt. Het is natuurlijk weer een nieuw staaltje christenen pesten door D66, vanuit een veel te smalle visie op de scheiding van kerk en staat. Maar zo is het nu eenmaal. Rug rechten. En zie de nieuwe kansen. En wat voor een zegen het kan zijn.

De gegevens van het GBA kunnen nu gebruikt worden om een welkomstbrief te sturen als je in de kerkelijke gemeente bent komen wonen. En je verneemt als kerken wie er in je gemeente is overleden. Zinvolle informatie, zo lijkt het. Maar wat is de praktijk, als we heel eerlijk zijn? Gaat de dominee en de pastoor achter elk overlijden aan dat binnenkomt? Hangt de ledenadminstratrice 's ochtends aan de telefoon: 'Er is weer iemand overleden'? Nee. En die welkomstbrieven, of welkomstbezoekjes: wat levert dat in feite extra op, dan degenen die via internet of via mond tot mond reclame bij jou in de kerk komen?

Een woordvoerder van het Sila, dat het schakelpunt is tussen de GBA en de kerkelijke administraties (en hiervan leeft!) zegt in Trouw: "Als kerken zelf de administratie moeten doen, houden ze minder tijd over voor maatschappelijke activiteiten. Voor zorg voor armen en vluchtelingen. Moeilijk uit te leggen, zeker nu de overheid zich steeds verder terugtrekt." O, dat klinkt inderdaad heel alarmerend. Als de armen en vluchtelingen erbij worden gehaald. Maar hoeveel tijd verspillen we niet aan het bijbenen van alle gegevens die het Sila ons aanlevert? Hoe vaak moeten onze mensen niet aan de deur staan van een nieuw-ingekomene, die soms helemaal niet meer weet dat hij of zij ingeschreven is, en er helemaal niets meer mee wil. Of die lid willen blijven van hun oude gemeente. Dat maak ik hier mee. En het moet allemaal gecheckt worden. Wat willen de mensen met wat wij van hen weten? Een hele klus. En dat is zo frustrerend voor je goedwillende vrijwilligers.

Ja, het was erg handig, die GBA gegevens. Maar we zijn er lui door geworden als kerken, en als leden. Hebben we elkaar niets meer te vertellen? Moet daar een instantie tussen zitten? Als we ons niet meer bezig hoeven te houden met het nagaan van de gangen van onze leden, dan kunnen kerken weer eens doen waar ze voor zijn. Kom eens uit je luie stoel, en ga de straat op, het schoolplein op. Spreek met mensen. Vraag wat hen bezig houdt, hoe het met ze gaat. Daar krijgen wij ook weer energie en spirit van! En wie wil dat de kerk weet dat iemand is overleden of dat ze gescheiden zijn, gaan verhuizen, nieuw inkomen: die kan dat toch best zelf doen? Zijn we zo afhankelijk van administraties voor ons onderlinge contact? En nee, geef niet het schrikbeeld dat iemand in stilte overlijdt, omdat zijn kinderen dat niet willen laten weten aan de kerk. Waar zijn de buren, de mensen uit de kerk waarmee hij contact heeft? We moeten niet lui achterover leunen onder het motto: 'We horen het wel als er iets is.'

Het verlost ons bovendien van dat eeuwige perforeren van gemeentegrenzen. Een erfenis van de volkskerk, waar we in de praktijk al veel de hand mee lichten. Als je bij een andere kerk wil horen, maar in het gebied van de ene kerk woont, dan kun je je laten perforeren. Ja, een rare term, maar de gemeentegrenzen zitten dus al vol met gaten. En als je verhuist binnen een plaats maar in een ander kerkelijk gebied komt te wonen, moet je je weer terug laten perforeren, als je bij dezelfde kerk wil horen. Hou toch op. Waar zijn we mee bezig? Laat iemand die nieuw komt wonen in een plaats zelf kiezen. En zorg voor goede informatie, vooral ook op het internet.

En dat we nieuwe mensen niet aan kunnen schrijven voor een collecte of Kerkbalans? Wees eerlijk: wie, uit die grote rand van mensen die binnenkomen en een paar jaar later weer vertrekken, geeft werkelijk aan de kerk? Nee, dat is geen doemdenken. En ik ben juist heel positief.

Ik zie kansen! Om niet meer de luie volkskerk te zijn, die aan de andere kant overactief iedereen erbij wil houden (en binnen wil houden...). Kansen om naar buiten te gaan, te zoeken en je te laten vinden. Ook en misschien ook wel vooral door mensen die niet eens in onze administratie staan. Dan zijn we kerk met wie bij de kerk wil horen, en horen we vanzelf wat zij met ons willen delen. De Geest zal ons leiden.