Hoe is Pasen een antwoord op wat er allemaal gebeurt? Preek Pasen 27-03-16

Tekst: Lucas 24: 1-12

Wat is er veel gebeurd de afgelopen dagen. Wat zijn we geschrokken van de aanslagen van dinsdag in Brussel. We zien de mensen nog voor ons die bevangen werden door complete paniek en radeloosheid, wegrennend uit het vliegveld en de metrotunnel. Of verborgen middenin het zwarte donker onder de grond, of de grijze stofmassa in de vertrekhal. En we beseffen: het komt wel erg dichtbij. Relativeren is goed: de kans dat je door een ander ongeluk om het leven komt is groter. Maar toch: juist de willekeur, de gruwelijkheid, en de paniek en de angst maken de indruk ervan veel heftiger.

Wat is er veel gebeurd de afgelopen dagen. Zo onder de indruk als mensen dinsdag waren,   zo vol waren mensen donderdag van het overlijden van een voetballer van naam. De ene verlosser drukte de andere bijna van het podium van The Passion. Totdat we ook beseften, denk ik te hebben gemerkt, dat als er één dat niet gewild zou hebben,dat Johan Cruijff zelf was. Die zijn ziekte en zijn crematie in besloten kring heeft willen houden. En dat is hem ook gelukt.

Wat is er veel gebeurd de afgelopen dagen. Misschien zit je ook wel even bij te komen hier van perikelen op het werk, het paasontbijt of -lunch op school of op het werk, de alledaagse zorg, de alledaagse beslommeringen van een gezin of van grootouder zijn, je eigen rouw en verdriet...

En toch wordt het Pasen

God heeft het hartstikke druk gehad deze week, schreef columnist en cabaretier Pieter Derks.
Derks zegt: Normaal maakt God zich deze week op voor het ene weekend in het jaar dat zijn zoon langskomt. Die blijft dan drie dagen. 'Pa's weekend, noemt junior dat altijd.' Derks geeft op een speelse manier aan hoe ongelofelijk druk en indrukwekkend alles kan zijn wat er gebeurt. En dan ineens, is het toch Pasen.

We hebben er op ieder onze eigen wijze naartoe geleefd, of er even tijd voor gemaakt of gekregen. Niet iedereen lukte dat in de mate dat ie wilde of nodig had. Ondertussen gebeurde er veel. En toch wordt het Pasen. Het is Gods antwoord op wat er allemaal gebeurt. Maar een verwarrend antwoord. Is het wel aan antwoord, zoals Lucas in zijn verhaal laat zien?

Waarom zo'n verwarrend antwoord met Pasen?

De eerste dag van de week begint in het verhaal meteen met die verwarring. Bij het ochtendgloren gaan de vrouwen naar het graf en zien dan dat de steen is weggerold. En als ze naar binnen gaan, vinden ze zijn lichaam niet. Hierdoor raken ze helemaal van streek, staat er.

Dat staat er in onze vertaling. Die is ook wat verwarrend. Als we goed terugkijken wie die vrouwen eigenlijk zijn, dan lezen we een paar verzen eerder dat het de vrouwen zijn die met Jezus waren meegereisd uit Galilea. Ze waren op de voorbereidingsdag van het Paasfeest zelfs met Jezus meegereisd, toen hij door Josef uit Arimatea van het kruis was gehaald, in linnen doeken werd gewikkeld, en in een rotsgraf werd gelegd. Daarna gingen ze naar huis en bereidden ze geurige olie en balsem. Op sabbat namen ze de voorgeschreven rust in acht. Maar op de eerste dag van de week gingen ze bij het ochtendgloren naar het graf met de geurige olie die ze hadden bereid. Er ging dus heel wat voorbereiding aan vooraf, en rust. Maar ze wisten niet waar het op uit zou draaien. Ze bereiden zich voor op het afscheid. En doen het laatste dat ze kunnen doen. Zoals geliefde nabestaanden dat doen, het laatste dat we kunnen doen. Verder meereizen met Jezus kunnen ze niet.

En daarom zijn ze behoorlijk van streek als ze zien dat Jezus' lichaam weg is. Nou, van streek; dat klinkt veel hysterischer dan hier is bedoeld. Er staat letterlijk dat ze de weg kwijt zijn. Het woordenspel in het oorspronkelijke Grieks van dit verhaal laat zien dat zij die eerst met Jezus mee op weg gingen, nu de weg kwijt zijn. Het is dat moment van even niet meer weten hoe je verder moet. Dat het leven even stopt. Dat de tijd stilstaat, omdat iemand uit de tijd gaat. Of dat het leven doodloopt, en je niet meer weet hoe je verder kan.

Er gebeurt wel iets

Zoals je bij dat moment kunt blijven hangen, zo blijven de vrouwen bij het graf. En wat is dan Gods antwoord? En het geschiedde, staat er letterlijk in het verhaal. Die oude woorden laten weten dat er iets door God gedaan gaat worden. En het geschiedde: er stonden twee mannen in stralende gewaden bij hen. Niet echt wat de vrouwen verwacht hadden. En nog voor ze een vraag hebben kunnen stellen, stellen de mannen een wedervraag: 'Waarom zoekt u de levende onder de doden?'

Lucas geeft geen feitelijke weergave van de opstanding van Jezus. Dat staat eigenlijk nergens. Hoe het gebeurt doet niet ter zake. Dat het gebeurt, daar gaat het om. Het geschiedt. Drie keer in Lucas. Het geschiedt. Een verschijning. Een teken dat Jezus leeft. De vierde keer dat het geschiedt zegent hij de leerlingen en wordt hij omhoog gebracht naar de hemel. En stellen weer twee mannen in witte gewaden hen een vraag: 'Galileeërs, wat staan jullie naar de hemel te kijken?' Onze vraag naar hoe de een opstanding uit de dood kan, wat die te betekenen heeft. wordt beantwoord met een vraag. 'Waarom zoeken jullie de levende onder de doden?'

Het antwoord is een vraag

Door de vraag die in onze ogen te lezen is met een vraag te beantwoorden laat de evangelist zien dat de opstanding een mysterie is, dat we niet hoeven te begrijpen. Hij heeft het daarom ook niet over een feitelijk opstanding, maar over verschijningen. En hij geeft geen antwoorden, maar stelt vragen. Het doet terugdenken aan het begin van zijn evangelie. Toen die Zacharias, weet je nog, in die tempel van een engel de geboorte van Johannes kreeg aangezegd. En die toen antwoordde: 'Hoe kan ik weten of dat waar is?' En je weet wat er daarna met hem gebeurde. Hij moest zijn mond maar eventjes houden. In contrast daarmee zegt Maria even later bij de aankondiging door de engel van de geboorte van Jezus: 'Hoe zal dat gebeuren?' Hoe zal dat geschieden? Geen gesloten vraag om het te snappen, maar een open vraag: zeg maar wat ik moet doen om het te laten geschieden. En daarna zegt ze: 'De Heer wil ik dienen; laat er met mij gebeuren, laat er met mij geschieden, wat u hebt gezegd.'

De opstanding geeft geen antwoord dat we begrijpen op al het lijden in de wereld, van hoe dat kan en hoe dat dan is gegaan. En hoe het leven doorgaat na de dood. Het gáát door. Het geschiedt. En we voelen dat als we de hoopvolle boodschap horen. Zelfs in het Algemeen Dagblad stond deze week dat de boodschap van The Passion nog nooit zo welkom was. Snappen we er iets van? Nee. Maar dat hoeft ook niet. Het gebeurt. Wat er ook gebeurt. En er gebeurt veel. Heel veel. In de wereld, en in ons eigen leven.

De opstanding van Jezus Christus is geen antwoord daarop, maar een vraag. Laat je het gebeuren? Vraag je je niet af hoe je kunt weten dat het allemaal waar is? Zoek je hem niet onder de doden, maar onder de levenden?

Herinner je dat het zou gebeuren; Jezus laat het gebeuren

Kun je niet iets meer houvast geven dan iets dat ik maar moet laten gebeuren, zul je zeggen? Ja, herinner je, gedenk, wat Jezus gezegd heeft toen hij nog in Galilea was: de Mensenzoon moest worden uitgeleverd aan zondaars en moest gekruisigd worden en op de derde dag opstaan. Het was voorzien. Jezus weet hoe het leven loopt. Dat het onder onrecht, oneerlijkheid, dat het onder zonde en dood gebukt gaat. En toch liet hij zich niet weerhouden. En liet hij het gebeuren.

Herinner je die woorden. Gedenk ze. Net zoals ze hierna bij de Emmaüsgangers in herinnering worden geroepen. O ja, dat is waar ook. Wij blijven vaak hangen in wat niet goed gaat, in ons verlies, in ons verdriet, in wat er niet meer is, in wat niet meer te helen of te herstellen is, in wat niet meer goed te maken is, of waartoe we niet bij machte zijn. De opstanding van Jezus is geen antwoord daarop, maar een vraag: herinner je je het dat het zou gebeuren? Laat je het gebeuren? Gedenk je het?

Maar Pasen actueel; durf het aan, laat het gebeuren

Herinneren is in de bijbel meer dan opnieuw eraan denken. Het is gedenken. Steeds weer actueel maken. Laat het gebeuren dat je opstaat uit je lijden en je verdriet. Laat het gebeuren dat je opstaat in situaties die onrechtvaardig zijn. Laat je opstaan wanneer je het gevoel hebt dat je de weg kwijt bent. Laat Jezus een tijdje weer met je optrekken. Durf het aan met hem, laat het gebeuren. En wees niet bang dat anderen het kletspraat vinden. Maar ga van hier terug je leven in, vol verwondering over wat er is gebeurd. De Heer is waarlijk opgestaan, Halleluja!