zondag 29 maart 2015

Hoe kan ik met het lijden in mijn leven omgaan? (preek palmpasen en dopen 29 maart 2015)


Waarom zou je een kerk binnengaan om je kind te laten dopen? Een mooi feest is het, natuurlijk. We zijn dankbaar voor het nieuwe leven. En God is het die we dankbaar zijn. Dankbaar dat Hij dat nieuwe leven geeft, en zich met dat nieuwe leven wil verbinden. God zegt in de doop: Ik neem jou aan als mijn kind! Een mooi feest. Maar waarom zou je dat vieren als het daarna in de kerk toch ook heel nadrukkelijk gaat over wat er niet goed gaat in de wereld en in ons leven? Zeker in deze veertig dagen voor Pasen staan we stil bij het lijden in deze wereld, ons lijden, en ook onze rol daarin. Lekker feest vieren we dan. Hierna wordt het alleen maar minder. Lijkt het.

Het is zo, dat we in de kerk, of moeten we niet beter zeggen: in ons geloof, nadrukkelijk stil staan bij het lijden. Maar we moeten niet doen alsof we dat lijden zelf bedenken of zelfs willen. Nee, het is er gewoon. Het is er door wat we doen en door wat we laten. Het is er omdat we mensen verliezen aan de dood en aan het leven. Het is er omdat we staan voor onze principes, daar iets voor moeten doen en laten, terwijl andere wegen makkelijker lijken. Lijden is er omdat keuzes ergens voor, ook keuzen ergens tegen kunnen betekenen. Lijden is er omdat je met open ogen en open oren in de wereld staat, en alles ziet gebeuren wat er in de wereld gebeurt. En dat doet je wat.

Doet het lijden je dan niets als je niet gelooft? Ja, natuurlijk wel. Wie een vliegramp ziet blijft niet ongeroerd. Wie iemand verliest of op een andere manier pijn lijdt kan daar niet omheen. Ons geloof lijkt alleen het ervaren van lijden te verdiepen. Alsof we er iets mee moeten.


We kunnen niet om het lijden heen om te kunnen leven
Ja, we moeten er iets mee. We kunnen er niet omheen als andere mensen, dichtbij en ver weg, lijden. We kunnen er niet omheen als dat lijden onszelf treft, mede omdat het ons ook bepaalt bij onze keuzen en de dingen die we doen en laten. Daar praten we niet overheen. Dat praten we niet goed. En als we er niet over kunnen praten verstomt het en zijn we stil. Er zijn geen gemakkelijke oplossingen voor het lijden dat er is en dat we zelf lijden en/of veroorzaken. Het geloof zet je op het spoor van een levensweg die dwars door het lijden heen gaat. Leuker kunnen we het niet maken, wel moeilijker.

Het leven kan anders gaan dan verwacht of gedacht
Onze gelovige levensweg mag dan door dat lijden heen moeten gaan, we staan er niet alleen in en alleen voor. Jezus ging ons voor op die weg. Met gejuich is hij binnengehaald in Jeruzalem. Er wordt veel van hem verwacht. Eigenlijk alles. Zijn familiegeschiedenis vult dat deels ook in. Hij is een nazaat van koning David. Een bijna mythische koning, ook een mens van vlees en bloed, maar in een beeld voortlevend als dé koning van Israël. Een zelfstandig Israël, niet bezet door vreemde machten. En dan hebben we het hier niet over conflicten met Arabische buren, maar over de Romeinse bezetter. Zou deze Jezus daarvan kunnen bevrijden? En meer nog, zou hij de verwachte Messias kunnen zijn? Iemand die afrekent met het lijden, voorgoed. Een onthaal vol verwachtingen valt Jezus ten deel. Naar de emoties van Jezus kunnen we alleen maar gissen, maar ik stel me zo voor dat hij voelt dat hij die verwachtingen niet waar kan maken. Ook hij gaat lijden tegemoet, en hoe. Maar alles en iedereen verzet zich daartegen.

Ook zijn leerlingen verzetten zich tegen dat lijden. Met aan het ene uiterste Petrus, en aan het andere uiterste Judas. Zij verzetten zich beiden op ieder hun eigen wijze tegen dat lijden. Jezus hoort een ongerimpelde toekomst tegemoet te gaan. Volgens de verwachtingen, volgens het boekje, volgens de verwachtingen van de bijbel ook nog eens. Maar iedere ouder weet dat een kind zijn eigen weg moet leren gaan. En dat gaat niet altijd goed. En niet altijd als gedacht. Of niet zo soepel als gedacht. Je stoot je hoofd, loopt tegen de lamp, maakt brokken, zit erdoorheen, of weet het niet meer. En zo is het. Zo is het leven. Met dat het leven begint komt dat ook in je leven. Vraag me niet waarom. Het is er. We willen het beste voor onze kinderen en voor onszelf, en verwachten dat bovenal ook van onszelf. Maar soms, of soms een beetje vaak, komt het voor dat het toch even anders gaat, door jezelf of door wat je overkomt.

Leven vinden we door het lijden heen
Maar dat is niet het enige. Jezus ging ons daarin voor. Tegen iedereen die andere verwachtingen van hem had, of maar één kant van het verhaal wilde zien, en tegen iedereen die vond dat hij juist teveel straalde. Het té goed deed. Té goed was. Het kostte hem zijn leven. Hoewel, hij verloor het niet. En dat is het grote geheim van ons geloof. Jezus ging ons voor op de weg waarop wij allemaal ons hoofd stoten, tegen de lamp lopen, brokken maken, er doorheen zitten, het niet meer weten, door wat we doen of laten en door wat ons overkomt. En dat kan heel veel zijn. Aan keuzen waar we voor staan, aan dilemma's waarin we leven, aan ziekten die we lijden, aan gemis dat we ervaren. En zo kunnen we nog wel even doorgaan. Jezus ging ons voor op die weg. Door dat lijden heen. Veel mensen lopen te hoop tegen dat Jezus gestorven is voor onze zonden. Dat geeft ook zoveel vragen. De kern is gewoon dit: Jezus liet zien dat er door het lijden heen leven te vinden is. Hij rekende er simpel gezegd mee af. Het lijden in ons leven voelt als alles vernietigend, en haalt soms onze levenslust of dan toch in ieder geval onze hoop onderuit. Maar het heeft niet het laatste woord. Niet omdat er een oplossing is die het vermijdt, maar omdat er een weg doorheen is.

In Jezus herkennen gelovigen de lijdende knecht waarover Jesaja spreekt. Een man, onderhevig aan folteraars zelfs, die hem beschimpen en bespuwen. En die zegt: "God, de Heer, zal mij helpen, daarom word ik niet gekwetst, want ik weet dat ik niet beschaamd zal staan." Het is een profetie, een hoopvolle geloofsuitspraak, die gaat over een man, maar misschien ook een heel volk. Jesaja noemt de lijdende knecht eerder Jakob, of Israël, het hele volk dus. Jesaja brengt in dat lijden deel uit maakt van het geloof. En niet meteen vanwege vervolgingen, zoals hier nadrukkelijk wordt gezegd, maar vooral ook omdat je in je geloof erbij bepaald wordt dat je niet om het lijden heen kunt.

Je zou haast zeggen dat niet-gelovigen eigenlijk een veel makkelijker leven hebben. Of in ieder geval dat dat aantrekkelijker is als je het zo bekijkt. Daar kunnen en mogen we niets van zeggen. Voor ons als gelovigen is het van levensbelang, letterlijk van levensbelang, dat we dat lijden aangaan. Ja, het doet pijn wanneer je weet wat er mis gaat, of beter had gekund, of hoe het leven niet aan verwachtingen voldoet van jezelf of van anderen, of dat dingen nu eenmaal zo niet horen te gaan, zoals ook mensen niet horen dood te gaan, en zeker kinderen niet, en dat er gemis dat je in je ziel snijdt. Maar God biedt in Jezus een weg, waar hij op voorgaat. Dwars door het lijden heen op weg naar nieuw leven.

Beur elkaar op!
"God, de Heer, gaf mij een vaardige tong, waarmee ik de moedeloze kan opbeuren." Ja, doe dat. Beur ons op! We hebben het zo nodig. Maar laten we dat in geloof ook naar elkaar doen. Elkaar opbeuren. Niet blijven staan bij wat niet lukt of niet gaat, of wat ons kwetst. Laten we elkaar opbeuren.

En luister...
En verzet je niet als God je oren opent. Luister. We zijn vaak zo vlug in oordelen, in wat we vinden dat goed is, of in onze ogen dichtstoppen omdat we wel weten dat er iets niet klopt of niet goed gaat zo. Open je oren. God spreekt erin zonder oordelen, maar als in een koele bries. Een zacht fluisterende wind die antwoorden geeft. Leer weer te luisteren. Naar jezelf, naar elkaar en naar God. En ga het lijden niet uit de weg. God zal ons niet beschaamd doen staan.


Jezus ging ons voor. Door het lijden en de dood heen op weg naar nieuw leven. Dat is ook de weg van de doop. Net als door het water heen is er ook door het lijden in het leven heen nieuw leven. Omdat je Gods kind bent, en door alles heen God je zal helpen, en je niet beschaamd zal doen staan.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten